تعیین هدف دانش آموز هرچه که باشد، کار آسانی نیست. کار آسانی نیست، زیرا تمام‌وکمال روی آینده دانش‌آموز و آن چیزی که بعدا به دست می‌آورد، تاثیر می‌گذارد. همه معلم‌ها می‌خواهند دانش‌آموز موفق شود. شاید بهترین و اولین راهی که می‌تواند این حس را در دل دانش‌اموزان ایجاد کند، گفت‌وگو با آن‌ها و ایجاد حس امنیت، اعتماد و حال خوب بین شماست. در این مطلب کاراتدریس روی سخن ما با معلم‌ها یا خانواده‌هایی است که قصد دارند اهداف خوبی برای فرزند خود تعیین کنند.
1. حواسپرتی عامل دوری از تعیین هدف دانش آموز
شاید بدون سود به نظر برسد، اما واقعیت این است که مشغله ذهنی اجازه فکر و تعیین استراتژی درست را به بچه‌ها نمی‌دهد. گلف بازان حرفه‌ای یک رویه را خاص برای تمام توپ‌هایی که می‌زنند، طی می‌کنند. آن‌ها از زمانی که چوب مخصوص را برمی‌دارند تا ضربه به توپ یک رویه تکراری را انجام می‌دهند. به نظرتان دلیل خاصی دارد؟
مشخص است که دلیل خاصی دارد. با تکرار یک رویه مشخص تمرکزشان را روی ضربه و کار اصلی می‌گذارند. در واقع درست یا غلط سعی می‌کنند کار اصلی را به بهترین شکل انجام دهند. حالا کار اصلی دانش‌آموزها چیست؟ آن‌ها چه چیزی می‌خواهند؟ سعی کنید برای تعیین هدف دانش آموز دل‌مشغولی‌های آن‌ها را دور کنید و فقط نقطه امن جلورویشان را در نظر بگیرید.
یکی از راه‌هایی که به دانش‌آموزها کمک می‌کند حواسپرتی نداشته باشند، وجود چک لیست روزانه است. فرقی نمی‌کند معلم این چک لیست را بخواهد یا خود دانش‌آموز آن‌ها را بنویسد. مهم این است که این چک لیست به خوبی و کامل انجام شود. انجام روزمره کارها کمک می‌کند آن‌ها از کار اضافه دور بمانند.
2. انتظار بالا یعنی دوپینگ هوش و ذکاوت دانش‌آموز
اگر معلم هستید، پدر یا مادر فرقی نمی‌کند؛ دانش‌آموزی را که می‌خواهد در درس موفق شود، نباید با انتظارات پایین تنبل بار آورد. تجربه ثابت کرده که معلم منتظر، معلمی که به ارائه کم از دانش‌آموز قانع نمی‌شود، هوش ذهنی او را بالا می‌برد. این تجربه را پروفسور روزنتال استاد دانشگاه هاروارد کسب کرد و معتقد بود معلم منتظر باعث رشد دانش‌آموز می‌شود.
این موضوع به انتظار محدود نمی‌شود، بلکه بهتر است نسبت به دانش‌آموز حس مسئولیت داشته باشید. چنین چیزی ذهنیت او را نسبت به درس با وظیفه یکی می‌کند. باید انتظارات صاحب کار را برآورده کرد. هر دانش‌آموزی که برای موفقیت در تحصیل هدفش را تعیین می‌کند، باید این مسئله را هم بداند که در این هدف حلوا خیر نمی‌کنند. کار سختی است که تمرین‌های چالش برانگیز را مرتبا حل کنید و امتحانات را با نمره بالا قبول شوید.
با این که ایجاد چنین توقعی کمی سخت است، اما معلم می‌تواند با تحت‌نظر وضعیت مراقب باشد که شرایط برای دانش‌آموز از کنترل خارج شود. او می‌تواند با دادن نمره 10 اما هدفمند یا استفاده از روش‌های جدید درسی دانش‌آموز را با چالش و تجربه‌های جدید روبه‌رو کند تا روزمرگی و حفظ درس خیلی هم فشاری به او نیاورد.
مثلا کسی که درس را با کیفیت کم ارائه داد، نمره پایین بگیرد و از او خواسته شود که پروژه تحقیقاتی درباره همان درس انجام و ارائه دهد. این مسئله تلاش فرد را برای کسب نمره کامل بالا می‌برد، مبانی درس را به او می‌آموزد و درواقع آموزشی هدفند را می‌آموزد.
یکی از مسائلی که کمک می‌کند، انتظارات بالا از طرف دانش‌آموز برآورده شود، نگرش مثبت نسبت به آن فرد است. به عنوان معلم یا خانواده فرقی نمی‌کند، اگر بخواهید مرتبا او را کنترل کنید که «فلان کار را چه کردی یا چگونه پیش می‌روی، این‌گونه پیش برو یا آن‌گونه.» این دانش‌آموز اعتمادبه‌نفسش را از دست می‌دهد. در واقع این رفتار شما بوده که اعتمادبه‌نفس او را از بین برده است. باید نسبت به او و قدرتش اعتماد کامل داشته باشید تا بیشترین بازدهی را تحویلتان دهد.
3. توجه به اولویت‌ها در تعیین هدف دانش آموز
هر دانش‌آموز باید آن‌چه که دوست دارد به آن برسد را مشخص کند. تعیین هدف دانش آموز یعنی آن چیزی که دوست دارد بشود، یعنی آینده دانش‌آموز با این انتخاب رقم می‌خورد و این شما هستید که میتوانید در انتخاب درست به او کمک کنید. این هدف می‌تواند یک مورد رفتاری در طول سال، یک دوست جدید، درس خواندن و… باشد که جهات مختلفی از زندگی را دربر می‌گیرد.
وقتی صحبت از انتخاب دانش‌آموزان می‌شود، ایده‌های بی‌پایانی به ذهن آن‌ها می‌رسد که ممکن است هرکدام خوب باشند. یکی از روش‌هایی که می‌تواند در انتخاب صحیح به آن‌ها کمک کند، استفاده از الگوهای قدیمی است. دانش‌آموزهایی که چیزهایی را امتحان کرده و پیش رفته‌اند، می‌توانند به‌عنوان الگو، الهام‌بخش و… به دانش‌آموز جدید کمک کند. این الگو می‌تواند به دانش‌آموز کمک کند که بفهمد چه چیزی دوست دارد و بنویسد.
شما میتوانید در سال‌های متمادی مجموعه‌ای از اهداف با عکس از آن‌هایی که در تعیین هدف دانش آموز موفق شده‌اند، تهیه کنید تا زمانی‌که کسی نیاز به کمک داشت، به او کمک کنید. دانش‌آموزتان باشد یا فرزندتان، بالاخره نیازمند کمک است.
4. بارش فکری برای تعیین اهداف دانش آموز
بارش فکری یکی از راهکارهایی تست که می‌تواند کمک حال شما در یادآوری آرزوها و هدف‌های دانش‌آموزتان باشد. در کلاس یا در خانه فرقی نمی‌کند، یک کاغذ روبه‌روی خود بگذارید و مسائلی را که به ذهنتان می‌رسد، بنویسید. با کمک دیگران اهداف زیاد و خوبی را می‌توان یافت که شاید به ذهن خود دانش‌آموزان نرسد.
5. تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت
یکی از مهم‌ترین کارهایی که بعد از بارش فکری باید انجام دهید، مشخص شدن شرایط اهداف است. اگر دانش‌آموز در طول سال تحصیلی فقط به اهداف بلند مدت خود فکر کند، ممکن است دلسرد شود. تعیین اهداف کوتاه مدت درواقع نوعی انگیزه‌دهی به آن‌هاست تا پس از عبور از یک پله موفقیت برای رسیدن به بعدی خیز بردارند.
یک نکته بسیار مهم این‌جا برای بزرگ‌ترهای دانش‌آموزان است که باید انجامش دهند. در تعیین اهداف کوتاه مدت ناظری نیاز است که هفته به‌هفته سراغ آن‌ها را از دانش‌آموز گرفته و کاملا پیگیر او باشد. درواقع این شما هستید که با پرسش از او درصورت توقف باب شروع دوباره را باز می‌کنید.
6. تعیین اهداف دانش‌آموز با نوشتن
اهداف دسته‌بندی شده با عنوان کوتاه مدت و بلند مدت، حالا باید نوشته و مکتوب شوند تا دانش‌آموزان به‌عنوان قانون به رعایت آن التزام داشته باشند. اگر دانش‌آموزی اهدافش را بنویسد، مجبور است بعد از ورود به کلاس آن‌ها را ببیند. این یادآوری کمک می‌کند کار به خوبی انجام شود.
شما میتوانید از فرم‌های خود ساخته یا آماده برای این کار استفاده کنید تا به‌صورت منظم این اهداف با کارهایی که برای آن انجام شده مشخص شوند. توصیه می‌کنم این نوشتن را مد نظر داشته باشید. معجزه عجیبی با نوشتن و تعیین هدف دانش آموز صورت می‌گیرد.
برای مثال اگر دانش‌آموزی به‌دنبال حفظ جدول ضرب است و هر دفعه ضرب یکی از اعداد 2 تا 10 را حفظ می‌کند، می‌تواند دسته حفظ شده را بنویسد. با این‌کار هم انگیزه او برای اتمام کار بیشتر می‌شود، هم مشخص می‌شود اهدافش با نظم خاص در چه مرحله‌ای قرار دارد.
7. پاداش‌دهی به دانش‌آموز برای رسیدن به اهداف
یکی از مهم‌ترین کارهایی که به نظر من انجام ندادنش مثل خنجر از پشت زدن به دوست است، پاداش ندادن به دانش‌آموز است. اهدافی تعیین شده (مثلا قبولی در مدرسه تیزهوشان)، شما دیده‌اید که فرد چه تلاشی می‌کند تا آن‌ها را عملی کند، حالا که آخر کار شده باید از او تشکر کنید تا برای هدف بعدی انگیزه داشته باشد. به نظرم اصلا مهم نیست که آن کار برای شما سودی دارد یا نه، این مهم است که شما خودتان را نسبت به دانش‌آموز مسئول بدانید.
به عنوان یک معلم میتوانید خانواده دانش‌آموز را هم از این موضوع مطلع کنید. این‌که آن‌ها بفهمند فرزندشان چه کاری انجام داده و شما چه کمکی به او کرده‌اید، بسیار مهم است. جشن هدیه در مقابل رسیدن به هدف و… می‌تواند راهی برای تشکر از تلاشگر مدرسه باشد. حتی میتوانید نشان‌هایی باارزش به‌عنوان تلاشگر مدرسه تهیه کنید و آن‌ها را به بچه‌ای بدهید که کار خود را به درستی انجام داده است.
به خاطر داشته باشید جنبه‌های مختلف تعیین هدف دانش آموز می‌تواند به هدف‌گذاری کمک کند تا تجربه‌ای عالی برای کلاس و هر دانش‌آموز رقم بخورد. هیچ هدفی وجود ندارد که خیلی کوچک و خیلی بزرگ باشد و هیچ دانش‌آموزی نیست که نتواند به هدف و رویایش برسد. تعیین هدف یک راه واقعا عالی برای تشویق و ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان درطول سال تحصیلی است!
دیدگاه‌ها
دیدگاه خود را در رابطه با متن بالا وارد کنید.
