یکی از دروسی که در نظام آموزشی ما به دلیل شیوه غلط تدریس سخت تصور می‌شود، درس ریاضی است. برای تدریس بهتر و فهم بیشتر ریاضی که یکی از دروس شیرین دنیا به حساب می‌آید، همیشه روش‌های گوناگون و البته جالبی ارائه می‌شود که در اغلب کشورهای دنیا به کار می‌روند. با این راهکارها کشورهای زیادی در فهم کاربردی ریاضی، عملکرد امتحانات و درک تئوریک موضوع بسیار عالی عمل کرده‌اند، به طوری‌که توانسته‌اند بیشتر مدال‌ها را از آن خود کنند. در ادامه این مقاله از کاراتدریس به تبیین مسائل و روش‌هایی برای تدریس خصوصی ریاضی می‌پردازیم تا معملمان بتوانند بهتر از قبل ریاضیدان‌های ایرانی را پرورش دهند.
1. در طول تدریس خصوصی ریاضی دانش آموز را ارزیابی کنید
همیشه یکی از راه‌های پیشرفت بیشتر، اندازه‌گیری است. ارزیابی یا اندازه‌گیری تنها راهی است که انسان‌ها می‌توانند کیفیت عملکردشان را در زمان‌های مختلف بسنجند. برای مثال دونده‌ای را در نظر بگیرید که برای رسیدن به موفقیت در دو صد متر تلاش می‌کند. او شش ماه فرصت دارد تا رکورد خود را از 1 دقیقه به 30 ثانیه برساند.
اگر در طول این شش ماه هیچگاه با کرنومتر میزان پیشرفت خود را نسنجد، با ذهنیتی اشتباه راهی مسابقات می‌شود. علاوه بر این دونده با تفکر کافی بودن تمرین، ممکن است طول تمرینات خود را کم کند. همین دیدگاه درباره آموزش و یادگیری ریاضیات به ویژه آموزش ریاضی دوازدهم هم وجود دارد.
شما می‌توانید ارزیابی‌های یک ماهه یا پس از آموزش هر فصل و درس برای دانش آموز تعیین کنید تا شما و او بدانید هر زمان در چه سطحی قرار گرفته‌اید. همیشه احتمال عبور از مسیری روشن بیشتر از مسیر تاریک است، پس به طور مرتب مسیر پیش رو را بررسی و شرایط را شفاف کنید.
2. روی آموزش‌ها تسلط کامل داشته باشید
به نظر شما چه دلیلی دارد که خانواده دانش‌آموزی برای تدریس خصوصی به استاد یا معلم مراجعه می‌کنند؟ آیا آن‌ها خودشان نمی‌توانند این تدریس را بدون هزینه انجام دهند؟ طبق قاعده کسی که می‌خواهد معلم فرد دیگری باشد، باید بیشتر از او بفهمد، بداند و از دانشش استفاده کند.
مشهور است که روزی ابن اسینا از معلمش سوالی می‌پرسد که معلم جواب آن را نمی‌داند. پس از گفت‌وگو بین آن‌ها معلم جواب سوال را از ابن سینای کودک می‌فهمد. استاد پس از مباحثه با ابن سینا، اول کتک مفصلی به شاگرد می‌زند و بعد عذر او را با احضار والدینش می‌خواهد. نقل است که آن روز مادر بوعلی خواهش و تمنای زیادی می‌کند، اما استاد به او می‌گوید: این شاگر بیشتر از من می‌فهمد و من دیگر حاضر به پذیرشش نیستم.
چنین حالتی در واقع فلسفه استاد و شاگرد را زیر سوال می‌برد، پس بهتر است با تسلط و علم کافی سر کلاس حاضر شوید تا قدرت پاسخ به هر سوالی را داشته باشید. از آن گذشته علم بیشتر، اعتمادبه‌نفس و قدرت بیان، شیوه آموزش متفاوتی به شما می‌دهد که در هیچ کلاس سخنوری نمی‌توانید نمونه‌اش را بیابید.
3. اثر تدریس خصوصی ریاضی را با حل تمرین افزایش دهید
یکی از روش‌هایی که باعث می‌شود تدریس خصوصی ریاضی متمایز از تدریس مدارس باشد، حل تمرین‌هاست. در کلاسی که 30 دانش‌آموز حاضر هستند و معلم مجبور است طی یک وقت مشخص کاربرگ آن روز را به همه دانش آموزان درس بدهد، هیچوقت امکان حل تمرین و یادگیری از این طریق برای تمام دانش آموزها محقق نمی‌شود. از این گذشته یکی از مهمترین مبانی یادگیری ریاضی حل تمرین است. پس می‌توانید با اختصاص ساعتی از تدریس خود به حل تمرین و آموزش آن‌ها یادگیری مفیدتری برای شاگردتان رقم بزنید.
4. نمونه سوالات امتحانی را جدی بگیرید
نمونه سوال‌ها راه دیگری هستند که کنار تمرین‌های ریاضی کاربرد بسیار زیادی دارند. تفاوت حل تمرین با حل نمونه سوال را در یک مثال برای شما توضیح می‌دهیم. فرض کنید برای دریافت گواهی‌نامه فقط کلاس‌های تئوری و امتحان آیین‌نامه شرط بود. به نظر شما با گذراندن این کلاس‌ها، افراد به طور کامل به یک راننده کاربلد تبدیل می‌شوند؟
در عمل هیچگاه چنین چیزی اتفاق نمی‌افتد، بلکه راننده باید ضمن یادگیری تئوری مبانی رانندگی، تمرین عملی را هم تجربه کند تا تمام مبانی ملکه ذهنش شوند.
حل نمونه سوال امتحان هم چنین حالتی دارد. دانش آموزی که فقط تمرین حل کند و از پاسخ به سوالات ترکیبی و پیچیده امتحان دور باشد، به حتم نمره خوبی نخواهد داشت. شما می‌توانید تمام دروسی را که به دانش‌آموز درس می‌دهید، با حل چند نمونه سوال واقعی و نه تمرین کتاب، مرور و تدریس کنید.
5. معلمی همراه باشید نه معلمی سردار
بسیار مهم است که معلم همراه دانش آموز باشد نه سردار دانش آموز که همیشه نکاتی را به صورت دستوری به او گوشزد کند. برای آموزش ریاضی دبیران باید پابه‌پای دانش‌آموز پیش بروند و خودشان را از دانش‌آموز دور ندانند. در ادامه دو روش برای همراهی با دانش آموز آورده ایم.
– از ذهن دانش‌آموز به مسائل نگاه کنید
ویژگی برتر انسان‌ها طرز نگاه‌های متفاوت آن‌ها به مسائل است. اگر می‌خواهید با وجود این طرز نگاه متفاوت، مسئله‌ای را به افراد آموزش دهید، باید سعی کنید از دریچه ذهن او به مسائل نگاه کنید.
گاهی معلم با خود فکر می‌کند ممکن است یک نکته خاص برای دانش آموز سخت باشد، اما در عمل درک آن نکته برای دانش‌آموز سخت نیست. در مقابل جایی که استاد فکرش را نمی‌کند، ممکن است دانش‌آموز مشکل داشته باشد. پس بهتر است با ارتباط و تعامل بیشتر در حال تدریس خصوصی ریاضی، شرایط و نقاط ضعف دانش‌آموزرا درک و مشکل او را حل کنید، نه با ذهنیت خودتان.
– تدریس از جزوه شاگرد را امتحان کنید
راه دیگری که برای ارتباط بیشتر بین شما و شاگردتان وجود دارد، تدریس جزوه اوست. زمانی که از روی جزوه خود دانش‌آموز تدریس می‌کنید، مطمئن باشید ذهن شما و دانش آموز یکی شده است.
این کار باعث می‌شود او شما را همراه ببیند نه یک رهبر. در این صورت تفاوت تدریس خصوصی ریاضی با تدریس عمومی مشخص می‌شود. البته انجام چنین کاری در مدارس هم ممکن است و معلم‌های ریاضی مدارس می‌توانند هر یک ماه یک روز را برای رفع اشکال دانش آموزان با استفاده از جزوه‌های خودشان بگذارند.
کاربرد دیگر این شیوه آن است که با نگاهی به جزوه دانش‌آموز می‌تواند اشتباهات احتمالی جزوه او را متوجه شوید. اشتباهاتی که ممکن است باعث کج‌فهمی دانش‌آموز شده باشد و با اصلاح آن‌ها مشکل کامل برطرف شود.
6.ذهنیت درستی برای تدریس خصوصی ریاضی به وجود آورید
ممکن است این مثال را شنیده باشید که فردی با ذهنیت قدرتمند شدن، از مرحله ضعف کامل به قدرت و توانمندی‌های خاصی رسیده است. این ذهنیت برای تدریس خصوصی ریاضی هم کارآمد است. با استفاده از آن می‌توانید اعتماد به نفس دانش‌آموز را پرورش دهید و فکر او را نسبت به آموزش ریاضی به ویژه برای آموزش ریاضی یازدهم بهتر کنید. سه روش برای ذهنیت درست را در ادامه می‌خوانید.
– در تدریس خصوصی ریاضی جدی باشید
همیشه یکی از مهمترین مباحث بین دانشمندان علم روانشناسی آمادگی ذهنی و فکری برای انجام کارهاست. آن‌ها معتقدند که افراد برای بهتر انجام شدن کنش‌هایشان، بهتر است نسبت به کار و عمل خود رفتار متفاوتی داشته باشند.
برای مثال نباید در مکانیکی با پلی‌استیشن بازی کرد یا نمی‌توان در کلاس درس فیلم دید. بر همین اساس پیشنهاد میکنیم، حین تدریس ریاضی کمی جدیت را چاشنی رفتار خود کنید تا دانش‌آموز ذهنیت خاصی، متفاوت با زمان استراحت داشته باشد. این‌گونه تداخلی بین تدریس و وقت استراحت هم ایجاد نمی‌شود.
اما به موازات این موضوع این نکته را هم در نظر بگیرید که جدیت بیش از حد باعث خشک بودن کلاس درس می‌شود و بهتر است شرایط متعادلی را برقرار کنید. جدیت بیش از حد در هیچ نوع از آموزش صحیح نیست و حتی مزایای تدریس خصوصی آنلاین را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
– مطالب آموزشی روز را فهرست کنید
از جمله راه‌های افزایش ذهنیت دانش آموزان برای تدریس این است که آن‌ها آگاهی نسبی از درس و مبحث آن روز داشته باشند. همیشه هر آموزشی به مقدمه نیاز دارند تا ذهن دانش‌آموزان با مفاهیم آشنا شود. مقدمه یک بحث آموزشی می‌تواند فهرست مباحث یا کارهایی باشد که می‌خواهید در آن روز انجام دهید.
اینکه دانش‌آموزان در همان ابتدای کلاس بدانند در آن روز چه مفاهیم و کارهایی را پیش خواهید برد، باعث می‌شود که اولا، آمادگی لازم برای آن کار را به دست آورند، دوما ذهنیت مناسبی در کلاس داشته باشند. برای مثال وقتی دانش‌آموز بداند در این جلسه مباحث سنگین و مهمی را درس خواهید داد، برای ساعات بعد از کلاس برنامه خاصی نمی‌گذارد یا طول کشیدن ساعات درس را درک می‌کند.
– تدریس خصوصی ریاضی را همزمان با مدارس پیش ببرید
یکی دیگر از راه‌های افزایش ذهنیت مناسب، انجام کارها در زمان درست است. این زمان درست در هر پایه تحصیلی متفاوت است. به عنوان مثال برای کنکور همه فصل‌ها، برای دوره متوسطه اول پاییز، زمستان و بهار و… بهترین دوره آموزش و تدریس است. . اینکه بتوانید کلاس‌های خود را همراه با شروع مدارس و تدریس دیگر معلمان پیش ببرید، اثر بسیار زیادی در یادگیری دانش‌آموزتان دارد.
اگر هم می‌خواهید آموزش را جلوتر از مدرسه پیش ببرید، تنها یک یا دو جلسه از مدرسه جلو باشید تا دروس برای دانش‌آموزان به خوبی دوره شود.
7. همیشه وقت‌شناس باشید
افراد بی‌نظم همیشه از منظم‌ها عقب هستند. یکی از مسائلی که کمک زیادی به منظم شدن می‌کند، دقت به زمان و ساعت است. سر ساعت از خواب بیدار شوید، سر ساعت در کلاس باشید، سر ساعت غذا بخورید، تفریح به موقع و خواب به موقع داشته باشید. به موقع انجام دادن تمام کارها مثل یک دومینو به شما کمک می‌کند به موقع هم سر کلاس حاضر شوید.
مطمئنا دانش آموزی که معلم منظم داشته باشد، خواه ناخواه منظم می‌شود. دانش آموزی که متوجه شود معلم برای او اهمیت قائل است و از کار، زندگی و وقت خود برای او هزینه می‌کند، به خودش اجازه نمی‌دهد با انجام ندادن تکالیف یا تاخیر در کلاس تدریس خصوصی ریاضی به او بی‌احترامی کند. البته گاهی اتفاق می‌افتد که افراد کار اشتباهی انجام دهند و مرتکب اشتباه شوند، اما اگر دبیر راسخ و منظم باشد، چنین رفتارهایی ادامه‌دار نخواهند بود.
8. به تمام دانش‌آموزان یکسان توجه کنید
اگر تدریس خصوصی ریاضی چند نفره دارید، سعی کنید همیشه با دانش آموزان رفتار منسفانه داشته باشید. شاگردهای هر معلم مثل کودکان او هستند. همین ذهنیت برای دانش آموز هم است.
دانش‌آموزان استاد خود را به جای مادر یا پدر خود می‌بینند. ممکن است این مسئله را به زبان نیاورند، اما رفتارهای استاد نسبت به همکلاسی‌هایش را مثل رفتار والدین با دیگر خانواده کنترل می‌کنند. توجه معلم به همه دانش‌آموزان، به شکل یکسان و یک‌اندازه باعث می‌شود آن‌ها رفاقت و همراهی بیشتری با هم داشته باشند و همه به یک اندازه رشد کنند.
9. مباحث کاربردی فراموشتان نشود
یکی از مسائلی که همیشه بین دانش آموزان مطرح می‌شود، این مسئله است که مبانی ریاضی هیچ کاربردی ندارند. این جمله را همه افراد در دوره درس و مدرسه مطرح کرده‌اند که دروس مدرسه یا دانشگاه هیچ فایده‌ای در زندگی روزمره آن‌ها ندارند. یک دبیر حرفه‌ای نباید اجازه دهد دانش‌آموزان نسبت به دروس چنین رویکردی داشته باشند. این نوع تفکر در طولانی مدت باعث می‌شود، شوق و علاقه افراد به یادگیری و حفظ مباحث کم شود.
چه راهی برای جلوگیری از بروز چنین تفکری هست؟
مسائلی کاربردی و واقعی را که در دنیا و طول زندگی به کار دانش‌آموزان بیاید را به دانش آموز نشان دهید. به دانش آموز خود بگویید که یک مهندس، بقال یا میوه فروش چگونه با استفاده از همین مسائل زندگی می‌کند و در هر لحظه از کارش آن‌ها را به کار می‌گیرد.
10. تدریس خصوصی ریاضی را با انرژی شروع کنید
هیجان اولیه تنها راهی است که می‌تواند انرژی یک فرد خسته را افزایش و انرژی افراد سرحال را حفظ کند. پیشنهاد ما به دبیران این است که خودتان را در فضای مدرسه تجسم کنید.
خاطرات و رفتارهای معلم‌هایتان زمان تدریس را مرور و از آن‌ها درس بگیرید. رفتار کدام معلم روی شما اثر بیشتری داشت. آن که با صدای بلند و با هیجان صحبت می‌کرد یا آن که حوصله خودش را هم نداشته است. این را همیشه به یاد داشته باشید که معلم می‌تواند مانند عیسی مرده را هم زنده کند، به شرطی که راه و روشش را درست به کار ببندد.
11. کلاس را با نکاتی ساده از درس خاتمه دهید
مثل همین مطلبی که هم اکنون در حال مطالعه آن هستید، هر آغازی پایانی دارد. پایان هر چیزی بسته به هدف آن کار متفاوت است. طبیعتا پایان و جمع‌بندی کلاسی که معلم و شاگرد برای آموزش و یادگیری در آن حاضر می‌شوند، باید همراه با نکات آموزنده و مفید باشد.
برای مثال شما می‌توانید در جمع‌بندی کلاس یک مسئله که بیشتر مبانی تدریس شده آن روز را در خود دارد، حل کنید. در این صورت هم مبانی تدریس شده روز را مرور می‌کنید و هم یادگیری بیشتری برای دانش آموز به ارمغان می‌آورید.
در صورتی که تجربه و پیشنهادی درباره تدریس خصوصی ریاضی دارید، آن را با دیگر کاربران سایت کاراتدریس به اشتراک بگذارید تا آن‌ها هم از تجربیات شما استفاده کنند.
دیدگاه‌ها
دیدگاه خود را در رابطه با متن بالا وارد کنید.
