ایران نیز مانند تمامی کشور‌های دنیا دانشمندان و مشاهیر بسیار زیادی را در خاک خود پرورانده است. خوش‌نام‌هایی مانند بوعلی سینا، ابوریحان بیرونی، زکریا رازی، دکتر حسابی و… که در نوع خود می‌توانند کم‌نظیر یا بی‌نظیر باشند، از همین افراد هستند. شما هم بد نیست با شیوه و نوع زندگی این بزرگان آشنا شوید. کمترین فایده این کار آن است که متوجه می‌شوید این افراد فقط با تلاش و پشتکار خودشان به مقاطع عالی در زندگی رسیده‌اند، به طوری که موانع و محدودیت‌های زندگی نتوانسته بر اهداف آن‌ها تاثیرگذار باشد. در این مطلب می‌خواهیم به یکی از داشنمندان کشورمان که نه‌تنها در ایران بلکه در دنیا یکتا بود، بپردازیم و شما را با زندگی نامه مریم میرزاخانی نابغه ریاضی آشنا کنیم. این مقاله جذاب از بلاگ کاراتدریس را از دست ندهید.
برگی از زندگی نامه مریم میرزاخانی
مریم میرزاخانی پس از پشت سرگذاشتن تحصیلات ابتدایی، در آزمون ورودی مدارس سمپاد شرکت کرده و وارد دبیرستان فرزانگان تهران شد. اززبان مریم بشنوید: «به دبیرستان فرزانگان تهران رفتم و در آن‌جا اساتید بسیار خوبی داشتم.» دبیران خوبی که روشنگر راه مریم میزاخانی بودند، در تلاش‌های بی‌پایان او تاثیر زیادی داشتند.
موفقیت‌های زندگی نامه مریم میرزاخانی برای اولین بار در سال‌های 1373 و1374 زمانی که او کلاس سوم و چهارم دبیرستان بود، رقم خورد. در این بازه زمانی او موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری شد. پس از مدتی در سال 1994 میلادی در المپیاد جهانی هنگ‌کنگ با امتیاز بسیار بالای 41 از 42 مدال جهانی ریاضیات را از آن خود کرد ودر سال بعد یعنی سال 1995 میلادی، با شرکت در المپیاد جهانی ریاضی کانادا پس از گرفتن نمره کامل رتبه اول جهانی را به‌دست آورده و بار دیگر باعث افتخار ایرانیان شد.
جالب است بدانید!
- مریم میرزاخانی و رویا بهشتی اولین دخترانی بودند که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه پیدا کردند.
- مریم میرزاخانی اولین کسی بود که دو بار مدال طلای ریاضیات را از آن خود کرد.
- مریم میرزاخانی اولین دختری بود که در ایران موفق به گرفتن مدال طلای ریاضی شد.
- او اولین دانش‌آموزی از ایران بود که توانست در آزمون المپیاد ریاضی نمره کامل را کسب کند.
زندگی نامه مریم میرزاخانی در دوره کارشناسی تا استادی
مریم میرزاخانی دوره کارشناسی خود را در دانشگاه صنعتی شریف در تهران سپری کرد. او در این بازه زمانی دست‌به‌کار شد و اثبات ساده‌ای برای قضیه شُر پیدا کرد که در ماهنامه انجمن ریاضی آمریکا چاپ شد! بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه شریف، او از ایران مهاجرت کرده و برای ادامه تحصیلات خود به دانشگاه هاروارد رفت و در کلاس‌های کورتیس مک‌مولن یکی از برندگان جایزه فلیدز و نابغه‌های ریاضی حاضر می‌شد.
او در سال 2004 به سرپرستی مک‌مولن موفق به گرفتن مدرک دکترا شد. مک‌مولن درباره مریم این‌گونه می‌گویدکه: «در کلاس‌هایم سوال‌های بسیار زیادی می‌پرسید و با سرعت زیاد به فارسی آن‌ها را یاداشت می‌کرد.»
پس از دریافت مدرک دکترا، مریم میرزاخانی در دانشگاه پرینستون به عنوان استادیار مشغول کار شد. در سال 2005 نشریه پاپیولار ساینیس آمریکا او را به عنوان یکی از 10 ذهن جوان دنیا معرفی کرد! وی تا سال 2008 در دانشگاه پرینستون مشغول تدریس شد و در این مدت به درجه استادی کامل رسید، سپس به دانشگاه استنفورد رفته و در سن 31 سالگی تدریس خود را به عنوان استاد کامل آغاز کرد.
با زندگی خصوصی مریم میرزاخانی بیشتر آشنا شوید
پس از آشنایی با زندگی نامه مریم میزاخانی در حوزه کار و حرفه، بد نیست کمی با عقاید، طرز فکر و رخدادهای شخصی ایشان آشنا شوید. مریم میرزاخانی در 23 اردیبهشت 1356 هجری‌شمسی در تهران متولد و در 23 تیر 1396 در ایالات متحده آمریکا درگذشت. پدر ایشان احمد میرزاخانی اهل روستای فشندک طالقان البرز، مهندس برق و رئیس هیئت مدیره مجتمع نیکوکاری رعد بود. وی در سال 1384 با یان واندراک، دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد و پژوهشگر سابق علوم رایانه نظریه مرکز تحقیقاتی IBM ازدواج کرد. همسر او اهل کشور جمهوری چک بوده و مریم از او یک فرزند با نام آناهیتا دارد. متاسفانه مصاحبه‌‍‌های زیادی از مریم در رسانه‌های مختلف وجود ندارد، زیرا او علاقه‌ای به حواشی و قرار گرفتن زیر ذره‌بین رسانه‌ها را نداشت و وقت خود را معمولا صرف پیشرفت در مسائل ریاضی می‌کرد.
طبق سوالاتی که از میرزاخانی درباره زندگی شخصی پرسیده شده بود، او گفته بود: «وقتی بچه بودم علاقه زیادی به نویسندگی داشتم و هیجان‌انگیزترین لحظاتم را با خواندن رمان طی می‌کردم، در واقع هرچیزی به دستم می‌رسید، می‌خواندم.» همچنین او دیدگاه خود را نسبت به زندگی این چنین بیان کرده است: «بعضی اوقات احساس می‌کنم در یک جنگل بزرگ هستم و نمی‌دانم به کجا می‌روم، ولی سعی می‌کنم به هر طریقی به بالای تپه‌ای برسم تا بتوانم همه چیز را از آن‌جا واضح‌تر ببینم. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، واقعا هیجان‌انگیز است.»
حادثه تصاف؛ در یک قدمی مرگ
شاید تا به حال شما هم در یک قدمی مرگ بوده‌اید یا حداقل شخصی را می‌شناسید که به‌اصطلاح مرگ را به چشم خود دیده است. مریم نیز از جمله افرادی بود که قبل مرگ یک‌بار تاچند قدمی آن رفته بود! در اسفندماه سال 1376، یک اتوبوس حامل داشنجویان شرکت‌کننده در بیست‌ودومین دوره از مسابقات ریاضی دانشجویی که در شهر اهواز برگزار شده بود، راهی تهران شد.
در این اتوبوس مریم میرزاخانی، ایمان افتخاری و حسین نمازی حضور داشتند که هر سه در مسابقات رتبه اول کشور را کسب کرده بودند. در راه بازگشت از مسابقات پایتخت، حادثه‌ای رخ داد که باعث سقوط اتوبوس به دره شد. شش دانشجوی ریاضی دانشگاه شریف که اکثر آن‌ها از برگزیدگان المپیاد‌های ریاضی ملی و بین‌المللی بودند، جان خود را از دست دادند و مریم میرزاخانی از جمله افرادی بود که از این حادثه تلخ جان سالم به در برد.
هرچند ایشان خیلی بین ما زندگی نکرد و در سن 40 سالگی جان خود را از دست داد، اما اگر در آن حادثه جان خود را از دست داده بود؛ شاید زندگی نامه مریم میرزاخانی دیگر تا این حد برای تمام دنیا اهمیت نداشت!
رویارویی با مرگ
در تیرماه 1396 اعلام شد که مریم میرزاخانی به دلیل ابتلا به سرطان سینه در یکی از بیمارستان‌های آمریکا بستری شده است. بعد از بستری او، پزشکان متوجه شدند که او از چهار سال پیش یعنی در سال 1392 به این بیماری مبتلا بوده و این سرطان به مغز استخوان مریم سرایت کرده است. او همانطور که در بالا نیز اشاره شد، در 23 تیر 1396 در 40 سالگی در یکی از بیمارستان‌های کالیفرنیا درگذشت.
خدمات مریم میرزاخانی به ریاضیات جهان
در سال 1999 میلادی مریم میرزاخانی موفق شد راه حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند که ریاضی‌دانان از مدت‌ها قبل دنبال راهی برای پاسخ به آن بودند. موضوع از این قرار بود که هیچ پاسخی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولی اثبات نشده بود. در این میان مریم میرزاخانی در دانشگاه پرینستون نشان داد که شاید با کمک ریاضی بتواند این مشکل را حل کند و نظریه او محاسبه عمق حلقه‌های ترسیم شده روی سطوح هذلولی بود. او می‌خواست ابعاد گوناگون فرم‌های غیر طبیعی هندسی را به دست آورد. پس از ارائه این نظریه در صورتی که جهان از قاعده هندسه هذلولی تبعیت کند، ابتکار مریم میرزاخانی به تعریف شکل و حجم دقیق جهان بسیار کمک می‌کند.
در سال 2010 مریم حدس شار زلزله ولیام ترستن روی فضاهای تایشمولر را که زمانی زیادی پرسشی باز و بی‌پاسخ بود، در ریاضی به اثبات رساند. این حدس بیان‌گر این است که چنین شاری لزوما ارگودیک است.
همچنین میرزاخانی در سال 2014 به همراه امیر محمدی و الکس اسکین توانست ثابت کند برخلاف انتظارات، ژئودزیک‌های مختلف و بستارهای آن‌ها بسیار منظم هستند و فرضیه نامنظم بودن یا فراکتالی را برای همیشه رد کرد.
افتخارات زندگی نامه مریم میرزاخانی
از افتخارات و فعالیت‌های مریم هرچه بگوییم کم است، اما سعی میکنیم مهم‌ترین آن‌ها را به ترتیب برای شما بازگو کنیم. از فعالیت و افتخارات دوران دبیرستان ایشان در ایران که بگذریم، مریم در سال 2009 موفق به دریافت جایزه بلومنتان شد. پس برنده شدن مریم اعلامیه انجمن ریاضی آمریکا به مناسبت پیروزی وی این چنین بود «دلیل گرفتن جایزه مهم ریاضی توسط مریم میرزاخانی، خلاقیت استثنایی و تز هوشمندانه او بود.»
و بالاخره او در سال 2014 برنده مدال فیلدز شد که بالا ترین تندیس علمی رشته ریاضی در دنیاست و هر چهار سال یک بار به یک دانشمند منتخب زیر 40 سال اهدا می‌شود. این مدال به نوبل ریاضی نیز معروف است. مریم میرزاخانی نخستین زنی بود که این مدال را به گردن آویخت. او همچنین نخسیتن ایرانی بود که موفق به دریافت مدال فیلدز شد.
این افتخار برزگ واکنش‌های بسیار زیادی به همراه داشت که مهم‌ترین آن‌ها را برای شما بازگو میکنیم.
- حسن روحانی، در تاریخ 22 مرداد 1393 در پیامی که در صفحه فیسبوک خود به اشتراک گذاشت، ضمن تقدیر از مریم میرزاخانی، دریافت مدال فیلدز را به او تبریک گفت.
- رامین تکلو، استاد ریاضی دانشگاه ایلینوی شیکاگو، گفت: «مریم بدون گرفتن مدال فیلدز هم در میان معروف‌ترین ریاضی‌دانان جهان بوده است.»
- ریچارد داوکینز در حساب توییتر خود دریافت مدال فیلدز را به مریم تبریک گفت.
مریم میرزاخانی اولین زن ایرانی بود که در مه سال 2016 به عضویت در آکادمی ملی علوم برگزیده شد و تا به امروز از ایران هیچ زنی به این آکادمی راه نیافته است. همچنین او در اوریل 2017 به عضویت آکادمی علوم و هنر آمریکا درآمد. مراسم معارفه وی قرار بود در اکتبر همان سال برگزار شود، اما آن زمان مریم دیگر بین ما نبود.
همچنین در سال 1398 سازمان ملل به معرفی 7 دانشمند زن تاثیرگذار در دنیا پرداخت که نام مریم میرزاخانی در این لیست به چشم می‌خورد.
کتاب‌ها و مستند‌های ساخته شده درباره زندگی نامه مریم میرزاخانی
معمولا از انسان‌های بزرگ در دنیا کتاب‌ها یا مستند‌هایی وجود دارد تا مردم با طرزفکر و زندگی نامه این افراد به صورت کامل آشنا شوند. مریم میرزاخانی نیز از این موضوع مستثنی نبود و درباره او دو فیلم مستند با نام‌های (دختر جبر، ساخته شده توسط فرزاد کاظم‌زاده از BBC) و (ژرف‌بینی ریاضی مریم میرزاخانی، ساخته شده توسط موسسه پژوهش علوم ریاضی) ساخته شده است.
همچنین سه کتاب با نام‌های (مریم میرزاخانی، نویسنده: علیرضا برادران، ناشر فیدیبو)، (دختری از تبار ما، نوشته کامران شهبازی، ناشر نقد فرهنگ) و (زندگی نامه مریم میرزاخانی و خدمات علمی و فرهنگی آن) اشاره کرد. همه آثار نام‌برده ارزش بسیار زیادی دارند و پیشنهاد میکنیم اگر به شناخت کامل و خواندن نظریه‌های مختلف این دانشمند بزرگ ایرانی علاقه دارید، مطالعه آن‌ها را از دست ندهید.
نامگذاری های افتخاری مریم میزاخانی
- کتابخانه دانشکده ریاضیات شریف با نام مریم میرزاخانی نامگذاری شد.
- به افتخار مریم میرزاخانی ساختمان آمفی تئاتر و کتابخانه دبیرستان فرزانگان (جایی که وی در آن تحصیل کرده است) در تیر ماه 96 مصادف با درگذشت ایشان با اسم پرفسور مریم میرزاخانی شناخته می‌شود.
- در 20 مرداد 1395 در اصفهان تصویب شد که خانه ریاضی، تالارهمایش‌ها و کنگره‌هایش با نام مریم میرزاخانی شناخته شوند.
- سیارک 321357 میرزاخانی به یاد این بزرگوار توسط مرکز بررسی ریزسیاره‌ها نامگذاری شد.
- روز تولد مریم میرزاخانی توسط اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی به عنوان روز جهانی زن در یاضیات نامگذاری شد.
- در 8 مارس و به مناسبت روز زن نام مریم میرزاخانی در کشور آلمان روی یکی از خیابان‌های برلین گذاشته شد.
- دولت فرانسه هم نام مریم میرزاخانی را روی خیابان های لیون و مون‌پُلیه در فرانسه گذاشته است.
این بانوی فرهیخته و دانشمند نه تنها برای ایران که برای همه جهان مایه افتخار است.
دیدگاه‌ها
دیدگاه خود را در رابطه با متن بالا وارد کنید.
