تفاوتی ندارد که قصد دارید به کودکتان علوم آموزش دهید یا فارسی، قصد تقویت روخوانی او را دارید یا مهارت نقاشی او را رشد دهید؟ برای شروع آموزش کافی است شرایط فعلی فرزندتان را بسنجید و بعد یک برنامه اساسی بچینید. البته در این میان آموزش ریاضی به کودک شرایط متفاوت‌تری دارد.
شما می‌توانید در دوره یادگیری و آموزش ریاضی به کودک، مباحث جدیدتری را هم دنبال کنید. مباحثی که می‌تواند نقطه رشد کودک شما نسبت به دیگران باشد. با کاراتدریس همراه باشید تا نحوه آموزش ریاضی به کودکان را با بهترین بازدهی به شما یاد دهیم. در این مطلب نکات متفاوتی را درباره آموزش ریاضی به کودک با شما در میان می‌گذاریم تا دیگر دغدغه آموزش به فرزندان خود را نداشته باشید.
1. شمردن اجسام با کودک
یکی از راه‌های وارد کردن ریاضی به لحظات زندگی روزانه، شمردن هرچیزی است که کودک با آنها سروکار دارد. فکر کنید لحظه‌هایی از زندگی که با فرزندتان حرف می‌زنید، به‌طور غیر مستقیم شروع به آموزش شمارش برای او می‌کنید. شما می‌توانید هر چیزی را که می‌بینید، بشمارید.
از بشقاب‌های روی میز غذا تا پله و تابلوهای راهنماییورانندگی در کوچه و خیابان. همین کار ساده باعث می‌شود به صورت ناخودآگاه بتوانید فرزندتان را به شمارش عادت دهید. به این ترتیب فرزندتان یکی از ابتدایی‌ترین بخش‌های ریاضی را آموزش خواهد دید.
2. شناسایی اعداد و شناساندن شکل آنها
به‌صورت طبیعی کودکی که اول راه آموزش و یادگیری قرار دارد، توان شناسایی اعداد پشت سر هم را ندارد. همین موضوع باعث می‌شود او نتواند اعداد خود را روی کاغذ بیاورد. برای آموزش ریاضی به کودک بهتر است اعداد را به او بشناسانید. با نام بردن از عددهایی که فرزندتان در روز می‌بیند یا بازی‌های فکری و… که می‌تواند انجام دهند، کودک شما به راحتی با اعداد، شکل آنها و نوع نوشتنشان آشنا می‌شود.
شما می‌توانید برای کودکان کم سن‌وسال از بازی‌های فکری یا بازی‌های ساده مثل لی‌لی نیز استفاده کنید. کودکانی که آموزش آنها کمی فراتر رفته، طبیعتا با چنین بازی‌هایی سرگرم نمی‌شوند و آموزش ساده روی آنها نمودی ندارد. شما می‌توانید کمی که آموزش به کودکان بیشتر و بهتر شد از اعداد پلاک خودرو یا کدهای پستی منازل نیز استفاده کنید.
3. برجسته کردن ریاضی در زندگی
بیشتر اوقات شما از ریاضی در زندگی روزمره استفاده می‌کنید. ریاضی همیشه یکی از بخش‌های مهم زندگی شماست و محاسباتتان را حل‌وفصل می‌کند و آن بخش چیزی نیست جز منطق و حساب‌وکتاب. برای مثال زمانی‌که دارید قیمت‌ها را مقایسه می‌کنید تا خریدی بهتر و به‌صرفه داشته باشید یا زمانی که پیمانه‌های غذا را بر اساس اعداد نشانه‌گذاری شده پُروخالی می‌کنید، درحال استفاده از ریاضی هستید.
پیشنهاد می‌کنم در چنین شرایطی به صورت بلند و علنی از اعداد و نوع روابط آنها نام ببرید تا فرزندتان با آنها آشنا شود. حتی اگر متوجه معنای حرفتان نشود، دست‌کم گوشش با این مفاهیم آشنا خواهد شد.
4. آموزش هندسه برای کودکان
یکی از بخش‌های بزرگ و مهم ریاضی هندسه و شناخت اشکال هندسی مخصوصا برای کودکان است. کودکان باید با بخشی از اشکال هندسی در کودکی آشنا شوند تا قسمت‌هایی از ذهن آنها فعال شود. به این دلیل هندسه تاثیر بسزایی در افزایش هوش و استعداد کودک دارد.
پخت کیک‌های هندسی و کوچک یکی از روش‌های مناسب و سرگرم‌کننده برای آموزش هندسه به کودکان است. شما می‌توانید زمانی که کودکتان نام آنها را بلد شد و کلوچه‌ای شبیه آنها درست کرد، یکی از کلوچه‌های مثلثی را به عنوان جایزه به او هدیه کنید. این روش در ابعاد وسیع‌تر شامل شناخت تابلوهای راهنماییورانندگی هم می‌شود.
بخش مهمی از آموزش چنین مسئله‌هایی در ریاضی را می‌توان به پازل‌های ساده و هندسی سپرد که کودک را مجبور می‌کند با اشکال هندسی به صورت تطبیق‌پذیر برخورد کند.
5. پرسیدن سوالات تخمینی
یکی از مسائلی که همیشه برای ریاضی مفید بوده و هست، طرح سوالات مستقیم و معادله‌هایی است که به جواب‌های صحیح می‌رسند. با این‌حال ما پیشنهاد می‌دهیم از سوال‌های تخمینی نیز استفاده کنید. این نوع سوالات باعث می‌شوند، فرزند شما نسبت به رابطه بین اجزای سوال فکر کند و به جوابی منطقی برسد.
با این کار هم ذهن او به بلوغ فکری مربوط با سوال و مفاهیم ریاضی می‌رسد و هم برای جواب مجبور است اندازه‌گیری داشته باشد.
مثلا می‌توانید از کودک بپرسید چه مقدار آب برای پر کردن پارچ کافی است؟ چند لیوان آب می‌تواند قابلمه را تا نیمه پر کند؟ یا این‌که وان حمام در چند دقیقه خالی می‌شود؟ این نوع سوالات البته با توجه به سن و فهم کودک نسبت به ریاضی سوال‌های پیچیده‌ای است که هم با معادلات پیچیده و هم پاسخ‌های ساده می‌توان جوابش را گفت.
پس نسبت به کودک سخت‌گیری نکنید که حتما باید میزان خروجی آب وان را حساب کنی، بلکه از او بخواهید این مسئله را تخمین بزند.
6. تمرین سرمشق اعداد
اگر سطح آموزش کودکتان اندازه شناسایی اعداد و نوشتن آن‌هاست، می‌توانید با سرمشق نوشتن برایش شناخت و فهم نوع نوشتن آنها را ساده کنید. او از روی اعداد کمرنگی که شما به‌عنوان سرمشق نوشته‌اید، تقلید می‌کند و به این شکل نوشتار اعداد را آموزش می‌بیند.
برای انجام این کار هم می‌توان اعداد را به‌صورت خط تیره روی کاغذ نوشت و هم می‌توانید با استفاده از تخته‌های آموزشی یا ماسه مشق کودکتان را بنویسید تا او مجبور شود سرمشق را در ذهنش حفظ کند.
7. کمک از اَشکال
فکر می‌کنم این روش از آموزش را خود کودکان زودتر از پدرومادرها بلد شوند. کمک از شکل، انگشت، نقطه، خط و… یکی از رایج‌ترین روش‌های حل معادله ساده در ریاضی است. نقطه‌ها همیشه می‌توانند کمک‌حال کسانی باشند که در جمع و تفریق مانده و از همه جا رانده شده‌اند.
به فرزند خود بگویید اصلا نیازی به سوال از دیگران نیست. او می‌تواند برای جمعی مثل 3 + 4 با استفاده از سه و چهار نقطه جواب را به‌دست بیاورد. حتما همین روش برای ضرب یا تقسیم را شنیده‌اید. مثلا برای ضرب 3 در چهار سه دسته 4 تایی می‌کشند و با مطرح کردن سوال سه تا دسته چهارتایی می‌شود چند تا؟ کودک را به جواب سوال نزدیک می‌کنند.
استفاده از اشکال برای شمارش اعداد یکی از رایج‌ترین راه‌های فرار از حل ذهنی است که البته فقط برای اول مسیر آموزش کارساز است و برای ادامه مسیر کودک باید به استفاده از ذهن ترغیب شود.
8. تمرکز روی معادله‌های مساوی
در ریاضی معادله‌های زیادی هستند که جوابشان با هم یکی است. این معادله‌ها چه در سطح آسان و چه سخت یک جواب دارند به همین دلیل می‌توان برای درک بهتر رابطه‌ها از آنها استفاده کرد. مثلا 2 + 3، 3 + 2 یک جواب دارند.
با تمرکز روی چنین سوالاتی کودک رابطه بین اعداد را بهتر متوجه می‌شود. اگر چنین سوالاتی برایش آسان بود می‌توانید روی اعداد بالای 10 یا تفریق و ضرب، سوال بپرسید و ذهن او را با این مفاهیم نیز آشنا کنید.
9. استفاده از حافظه کنار شکل‌ها
همان‌طور که در بخش استفاده از شکل‌ها گفته شد، یکی از مهمترین کارها در آموزش به‌کار انداختن حافظه دانش‌آموز برای حل تمرین ریاضی است. شما می‌توانید کم‌کم و با شروع از مفاهیم ساده مثل جمع یا ضرب‌های ساده از حافظه کودک کمک بگیرید. این بخش از آموزش بسیار مهم است و اگر درست انجام نشود، آسیب زیادی به یادگیری کودک در آینده می‌زند.
به‌خاطر این‌که استفاده از حافظه، سرعت و تاحدودی دقت کار را بیشتر از استفاده از شکل‌ها می‌کند. پس برای پاسخ به مفاهیم پیچیده، بهتر است.
شما می‌توانید به کودکتان بگویید روی ضرب‌ها ساده فکر کند و متوجه رابطه آنها شود. به این ترتیب به جواب رسیدن او در ضرب‌های بالاتر نیز راحت می‌شود. درواقع او می‌فهمد ضرب همان جمع است که به‌صورت فشرده بیان می‌شود. علاوه‌بر این حافظه کودک نیز تقویت می‌شود.
10. استفاده از گوگل برای ایده‌های جدید
اگر تاکنون همه موارد گفته شده را امتحان کرده و کودکتان آنها را به‌خوبی انجام می‌دهد، می‌توانید از ایده‌هایی مثل بازی‌های ریاضی یا کاربرگ‌های متنوع در اینترنت برای تمرین بیشتر و جذاب‌تر استفاده کنید.
البته این نوع تمرین زمان‌هایی که کودک آموزش‌های گفته شده را کامل بلد نیست، اما خسته هست هم کاربرد دارد و او را دوباره شارژ می‌کند. احتمالا می‌توانید با جست‌وجوی چنین آموزش‌هایی در گوگل نتایج خوبی داشته باشید و تمرین کنید.
11. استفاده از آجر بازی
حجم، فضا و محیط هرسه جزو مهمترین سرفصل‌های ریاضی هستند که بیشتر نیاز به درک دارند. کودک شما باید حجم، فضا و محیط اجسام را درک و با استفاده از آنها شکلی جدید خلق کند. برای آموزش چنین چیزی بهترین وسیله بلوک یا آجرهای پلاستیکی و بازی با آن‌هاست.
وقتی کودک می‌بیند که شما با آجر خانه یا برجی می‌سازید، او هم در فکر ساخت خانه خود شکلی را خلق کرده و ناخودآگاه روابط بین آن را می‌فهمد. آجر بازی یکی از محبوب‌ترین بازی‌های دوران کودکی است که انواع آن مثل شهرسازی، خانه‌سازی و… را تجربه بی‌نظیری برای کودکان است.
12. آموزش ریاضی به کودک با اریگامی
برای کار با شکل‌های هندسی یکی از بهترین روش‌ها ساخت کاردستی با اریگامی است. اریگامی یکی از خلاقانه‌ترین روش‌های ساخت کاردستی است که ریشه ژاپنی دارد. این نوع کار بیشتر برای کسانی پیشنهاد می‌شود که فرزندشان باید به صورت مستقیم با شکل‌های هندسی ارتباط داشته باشد.
ساخت شکل‌های سخت اریگامی می‌تواند تازه‌کارها را ناامید کند، مخصوصا اگر بچه باشند که به‌هیچ وجه زیر بار ساخت گل‌وگلبرگ نمی‌روند. شما می‌توانید برای رفع این مشکل ساخت حیوانات ساده مثل پرنده‌ها سگ و… را به کودک خود پیشنهاد دهید. البته باید در ساخت آنها کمک کنید و شکل‌های هندسی در کاردستی را برای کودکان نام ببرید.
13. آموزش ریاضی با موسیقی
یکی از عواملی که در ایجاد ذهنی انتزاعی و قوی کمک می‌کند، فهم موسیقی و گوش دادن به آن است. موسیقی‌دانان ذهن‌های قوی و تجسم بسیار قدرتمندی دارند. آنها می‌توانند نُت‌های موسیقی را کنار هم قرار دهند و با استفاده از ساز آنها را اجرا کنند.
همین کار برای حل مسئله ریاضی نیز کاربرد دارد. فرزند شما می‌تواند روش‌های حل مسئله را بفهمد و درطول حل مسئله ریاضی از آنها استفاده کند. پس ثبت نام در یک کلاس موسیقی ذهن کودکان را برای فهم ریاضی قوی‌تر می‌کند و آموزش ریاضی به کودک را بهتر.
14. بازی فکری برای آموزش
یکی از مهمترین مسائلی که باعث می‌شود شما از آموزش بهتر بهره‌مند شوید، استفاده از بازی‌های رومیزی یا همان بازی‌های کارتی و فکری است. روپولی، کلانتر ناتینگهام و… از جمله این بازی‌ها هستند که جز سرگرمی کودک شما را بدون این‌که فکر کند به یادگیری ریاضی مجبور می‌کنند.
15. برنامه‌های آنلاین آموزش ریاضی
وقتی قصد یا وقت آموزش مسقیم به فرزند خود را ندارید، می‌توانید با استفاده از سیستم‌های آموزش آنلاین برنامه‌های مجازی و… کودک را آموزش بدهید. برنامه‌های متعددی هستند که به فرزند شما کمک می‌کنند بدون استفاده از کتاب، مبانی و مباحث ریاضی را درک کند.
این برنامه‌ها مخصوصا برای تمرین بسیار کمک‌کننده هستند تا جایی که در کشورهای پیشرو از آنها به‌عنوان ابزار اصلی آموزش استفاده می‌شود.
16. کار با اپلیکیشن‌های ریاضی
زمانی‌که شرایط برای برنامه‌ریزی درسی مناسب نیست ب،هترین راهی که می‌توان دنبال کرد آموزش‌های غیر مستقیم و استفاده از ابزارهای ساده و کاربردی اطرافمان است. اپلیکیشن‌های کاربردی زیادی در سال‌های اخیر وارد بازار آموزش ریاضی شده‌اند که گاها آموزش را بهتر از خود شما پیش می‌برند.
آکادمی خان، فوتومث، حسابگر2 و… اسم بعضی از این اپلیکیشن‌ها هستند که در آموزش ریاضی به کودک حرف ندارند. برای آشنایی بیشتر با آنها به مطلب اپلیکیشن‌های آموزش ریاضی مراجعه کنید.
17. نکته‌هایی برای آموزش بزرگ‌ترها به کودکان
شاید مَثَل ماهی‌گیر و ماهی‌گیری را شنیده باشید. وقتی یک نفر دنبال یادگیری و کسب مهارتی است، بهتر است به‌جای حل مساله و ارائه پاسخ آن روش حل مساله را به او آموزش دهید. این مساله به چه معناست و در آموزش ریاضی به کودک چگونه می‌توان چنین مسئله‌ای را رعایت کرد؟
هر فرد به‌طور مستقل تفکری دارد که ممکن است حتی با پدرش متفاوت باشد. وقتی افراد با یکدیگر متفاوت هستند پس چگونه می‌شود هر دو به یک جواب برسند؟ خب این مساله کاملا مشخص است. فورمول‌های ریاضی همیشه ثابت هستند و فقط ممکن است زمان استفاده از آنها تفاوت داشته باشد.
راه درست آموزش ریاضی به کودک ارائه فورمول‌ها و آموزش نحوه حل مساله به آن‌هاست، نه این که جواب هر سوال را به آنها بگویید و عملا ریاضی‌دان ضعیفی پرورش دهید.
18. آموزش ریاضی را با دیگر رشته‌ها ترکیب کنید
به خودی خود ریاضی رشته کسالت‌بار و خسته‌کننده‌ای است، اما همیشه ترکیب ریاضی با دیگر رشته‌ها افراد را به شگفتی وا می‌دارد. برای مثال اندازه‌گیری هر چیز، پول شمردن، آزمایش مسئله‌های مختلف با ابزار اندازه‌گیری و… می‌توانند برای آموزش ریاضی یک راه مناسب باشند.
19. رویکرد‌های مختلف را در حل مساله آموزش بدهید
در این قسمت باید راهکارهای مختلف را به دانش‌آموزان آموزش دهید؛ رویکردی نه برای ریاضی بلکه برای زندگی. همیشه چالش‌های زیادی پیش‌روی هر فردی قرار دارد. چالش‌هایی که گاه با یک روش منطقی حل می‌شوند و گاها با هزار روش غیرمنطقی نمی‌توان از پسشان برآمد.
این‌که آموزگار بتواند به دانش‌آموز نشان بدهد که همیشه یک راه برای حل یک مساله کارساز نیست و او باید راه‌های مختلف را تجربه کند، بسیار مهم و تاثیرگذار است. درک این موضوع باعث می‌شود دانش‌آموز زود خسته و بی‌انگیزه نشده و به امتحان راه‌حل‌های دیگر فکر کند.
20. آخرین و مهمترین نکته، تشویق
شاید دانش‌آموزهای زیادی در شرایط سخت به صورت خودساخته رشد کرده باشند، اما جمعیت این نوع از افراد فقط نیم درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. اغلب افراد نیاز به تشویق، ترغیب و روحیه دارند.
حتما تجربه کرده‌اید که زمان یادگیری کار جدید حس ناتوانی یا بی‌استعدادی در وجودتان زیاد می‌شود. درواقع این حس برای هر کار و چالش جدیدی در ذهن هر فردی شکل می‌گیرد و تنها راه عبور از آن باور به این مسئله است که شما در آن چالش استعداد دارید.
تصور کنید که دانش‌آموزان خردسال شما یا کودکتان پیش خودش فکر می‌کند من استعداد ریاضی ندارم. به نظرتان این فرد چگونه به این باور می‌رسد که گزاره ذهنی اشتباهی دارد؟ بله، وقتی شما تشویق و ترغیبش کنید به تلاش بیشتر تا به موفقیتی در زمینه فکری و کاری خود برسد.
تشویق خیلی مهم است لطفا آن را از دیگران دریغ نکنید شاید با یک جمله محبت‌آمیز و انگیزشی زندگی فرد تغییر کند.
آموزش ریاضی به کودک با کمک دیگران
دانش آموز هستید یا معلم، پدر یا مادر؛ نمی‌دانم. در این مطلب ما تمام تلاشمان را به‌کار بردیم تا روش‌های آموزش ریاضی به کودک را به صورت جامع و کامل توضیح دهیم. پیشنهاد می‌کنم درصورتی‌که تجربه‌ای در این زمینه دارید آن را با گروه کاراتدریس به اشتراک بگذارید تا همه فرزندان خوبی تربیت کنیم.
دیدگاه‌ها
دیدگاه خود را در رابطه با متن بالا وارد کنید.
