در آغاز دوره تمدن انسان بعضی جوامع تاثیرات غیرقابل انکار در یادگیری ریاضیات داشتند. یکی از این سرزمین‌ها که ریاضیات را به طور گسترده رشد و توسعه داد، مصر باستان بود. مصری‌ها توانستند با استفاده از ریاضیات فرهنگ خود را بسازند. این اشخاص به کمک ریاضی اهرام ثلاثه را ساختند. پیشرفت و استفاده این علم توسط مصریان باستان بسیار خیره‌کننده است. آن‌ها از هر روشی برای توسعه ریاضیات استفاده می‌کردند. برخی دانشمندان معتقد هستند مصری‌ها کاربرد هندسه و اعداد را کشف کرده و ابتدایی‌ترین قدم‌ها را برای توسعه ریاضی برداشتند. مصر به سرزمین رازها معروف است و ریاضیات دلیل بسیاری از ابهامات در این منطقه به شمار می‌آید، برای مثال ساخت اهرام ثلالثه که یکی از عجایب هفتگانه مصر است، با ریاضیات ساخته شده است. ما در این مطلب از کاراتدریس به بررسی اطلاعات و تاریخچه ریاضیات در مصر باستان می‌پردازیم.
ریاضیات در مصر باستان
این نوع ریاضیات در مصر آغاز شده و توسعه یافته است، یعنی از 300 سال پیش از میلاد مسیح تا ابتدای حکومت هلنیستی این علم توسط مصری‌های در سطح گسترده‌ای مورداستفاده قرار می‌گرفت. مصریان باستان از یک روش برای محاسبات استفاده می‌کردند که بیشتر شامل ضرب و تقسیم بود. مستندات کمی درباره این سبک از ریاضیات باقی‌مانده، چراکه اغلب فرمول‌ها و مفاهیمی که مصریان باستان از آن استفاده می‌کردند، روی پاپیروس نوشته شده بود.
از این متون می‌توان نتیجه گرفت مصریان مفاهیم هندسه مانند تعیین سطح و حجم اشکال سه بعدی برای مفاهیمی مثل معماری و جبر پرکاربرد می‌دانستند. همچنین آن‌ها معادلات درجه دوم را درک کرده بودند. تعداد زیادی از مسائل بجا مانده از مصر باستان عددی و ساده هستند، اما نمی‌توان تلاش مصری‌ها برای گسترش ریاضی را نادیده گرفت. آن‌ها در متون خود از اعداد بزرگ مانند صد هزار و یک میلیون استفاده کرده‌اند و دقت محاسبه در ساخت اهرام مصر نیز بسیار حیرت‌آور است.
مستندات یافته شده در ابیدوس مربوط به 3200 سال قبل از میلاد، نشانگر آن است که مصریان در آن زمان از ریاضی استفاده می‌کردند. شواهد بیشتر درمورد استفاده از ریاضیات در مصر باستان را می‌توان روی Narmer Macehead دید که نشان‌دهنده 400000 گاو، 1422000 بز و 120000 زندانی است.
شواهد کمی درباره استفاده از ریاضی در سال‌های 2690 تا 2180 میلادی به چشم می‌خورد، اما می‌توان از کتیبه‌های دیواری یافته شده شهر می‌دوم نتیجه گرفت در این سال‌ها نیز در مصر از ریاضیات استفاده می‌شد.
نخستین اسناد یافته شده مربوط به ریاضی به دوران سلطنت سلسله دوازدهم یعنی سال‌های 1800 تا 1990 قبل از میلاد بازمی‌گردد. پاپیروس ریاضی مسکو، طومار ریاضی چرم مصر و پاپیرای ریاضی لاهون بخش‌هایی از مجموعه بزرگ گاهون پاپیرو و پاپیروس برلین 6690 هستند. برخی معتقدند پاپیروس ریاضی Rhyr هم مربوط به 1650 سال قبل از میلاد بوده و براساس یک متن از سلسه دوازدهم نوشته شده است.
پاپیروس ریاضی مسکو و پاپیروس ریاضی Rhind را می‌توان به نوعی کتاب مسئله دانست. این کتاب‌ها شامل مجموعه‌ای از مسائل و پاسخ‌های آن‌ها می‌شوند. محققان معتقدند، ممکن است این کتاب‌ها توسط دانش‌آموز یا معلمی که در حال حل مسائل بوده، نوشته شده باشد.
یکی از ویژگی‌های جالب ریاضیات در مصر باستان استفاده از کسرهای واحد است. در سال‌های 1070 تا 1550 مشکلات ریاضی در کتاب پاپیروس آناستاسی اول ذکر شده و پاپیروس ویلبور از زمان رامسس سوم شروع به اندازه‌گیری می‌کند.
اعداد ریاضیات در مصر باستان
متون مصر باستان را می‌توان به صورت هیروگلیف یا سلسه مراتبی نوشت. در هرکدام از نوشته‌ها سیستم اعداد در پایه 10 نوشته شده است. اعداد 10، 100، 1000، 10000، 100000 و… دارای هیروگرافی‌های خاصی هستند. عدد 10 با یک گاو، عدد 100 با طناب پیچ‌خورده، 1000 با نیلوفرآبی، 10000 با انگشت، 100000 با قورباغه و 1000000 با شخصی که دستانش را به سمت خدا بالا گرفته، نشان داده می‌شود.
اعداد بزرگ در مصر با مجموعه‌ای از حروف کنار هم نشان داده می‌شد و مقدار آن با جمع کردن اعداد منفرد به دست می‌آمد. در آن زمان دختر پادشاه Neferetiabet استفاده از گاو، نان، آبجو و… را برای نمایش اعداد پیشنهاد داد.
مصری‌ها بیشتر اوقات از کسرهای n/1 استفاده می‌کردند. کسر 2/1 با یک شکل نشان داده می‌شد. این شکل در متون مصریان مانند تکه‌ای پارچه تا شده به نظر می‌رسد.
میراث ریاضیات در مصر باستان
هر کتابی که درباره تاریخچه ریاضیات بخوانید، به احتمال زیاد ابتدای آن با مصر باستان شروع خواهد شد. در بسیاری از کتاب‌های تاریخچه ریاضی الفاظ بدی را به مصریان نسبت می‌دهند؛ به طور مثال در یک کتاب نوشته شده، علم باستانی حاصل کار عده‌ای انگشت‌شمار بوده است و در میان این عده کم، از مصریان کسی یافت نمی‌شود.
همچنین موریس کلاین در کتاب خود می‌نویسد: ریاضیات مصر و بابل در برابر ادبیات عظیم یونانی در حکم مشق‌های خط خطی نوآموزان دبستانی است. یا در کتاب ف.کاژری آمده است، در عصر ظلمت، نژادی سامی نگهداری ثروت معنوی آریاییان را بر عهده داشت. منظور از این جمله پیشرفت ریاضیات توسط مسلمانان است.
ریاضیات یکی از علوم پرکاربرد در همه زمینه‌ها محسوب می‌شود. ما در این مطلب به بررسی تاریخچه، آثار و بعضی از موارد مرتبط با ریاضیات در مصر باستان پرداختیم. مصریان باستان سهم قابل‌توجهی از توسعه و یادگیری زبان ریاضی امروزی را از آن خود کرده‌اند و نمی‌توان منکر نقش پررنگ آن‌ها بود.
اگر شما هم درباره نکات جالبی که مصریان در گذشته درباره ریاضی می‌دانسته‌اند، اطلاعاتی دارید، می‌توانید آن را با مخاطبان کاراتدریس درمیان بگذارید.
دیدگاه‌ها
دیدگاه خود را در رابطه با متن بالا وارد کنید.
